Τρίτη 31 Δεκεμβρίου 2013

ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΝΗ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Την παραμονή της πρωτοχρονιάς συνήθιζαν σχεδόν όλοι οι  άνδρες του χωριού  να  μαζεύονται στα καφενεία και  να παίζουν χαρτιά.
Μόλις έφθανε η 12η νυκτερινή ακριβώς ο νοματάρχης και οι κυνηγοί της περιοχής  με του­φεκιές ανήγγελλαν τον ερχομό του νέου έτους:
Το ίδιο βράδυ τα κορίτσια πήγαιναν και έκλεβαν νερό από ξένη τουλούμπα/βρύση  και νίβονταν. Το έκαναν  αυτό για να είναι γερές όλο το χρόνο. Να ζήσουν πολλά χρόνια, να γεράσουν. «Να βασιλέψουν τα μαλλιά τους».
Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς τα παιδιά μασκαρεύονταν, ζώνονταν με κουδούνια και ξεκινούσαν  παρέες-παρέες για τα κάλαντα του Αγίου Βασιλείου και τραγουδούσαν:
Άγιος Βασίλης έρχεται,  Γενάρης ξημερώνει. Βασίλη απούθεν έρχεσαι κι απούθε κατεβαίνεις; «Από το δάσκαλο έρχομαι, στην μάνα μου πηγαίνω. Κι αν έρχεσαι απ' το δάσκαλο, πες μας την άλφα βήτα.
Στην πατερίτσα ακούμπησε να πει την αλφαβήτα. Κι ή πατερίτσα ήταν χλωρή κι αμπόλιασε κλωνάρι, κλωνάρι, χρυσοκλώναρο, χρυσό κομποδιασμένο, που το κομπόδιασε ο Χριστός με το δεξί το χέρι.
Μερικά παιδιά τραγουδούσαν επίσης κι' αυτό το τραγούδι στα κάλαντα Πρωτοχρονιάς
ενώ στα χέρια τους βαστούσαν ένα χάρτινο καραβάκι που έβαζαν τα χρήματα:

Αρχιμηνιά κι αρχή χρονιά
κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά με τ' άγιο Θρόνο.
Αρχή πού βγήκε ό Χριστός,
ο μέγας κι ο πνευματικός
στην γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται
και δεν μας καταδέχεται
από  την Καισαρεία
συ 'σαι αρχόντισσα Κυρία.
Βαστάει εικόνα και χαρτί
Χαρτί  και καλαμάρι
δες εμέ το παλληκάρι.
Το καλαμάρι έγραφε,
την μοίρα μου την έλεγε
και το χαρτί μιλούσε
άσπρε μου, χρυσέ μου ήλιε.- Και του χρόνου.
Οι νοικοκυρές  αφού φίλευαν τα παιδιά γλυκά ή πίτες, τους έδιναν φιλοδώρημα και πήγαιναν στο αχούρι όπου τους μοίραζαν και τροφή για τα ζώα. Τα παιδιά αποθήκευαν τις ζωοτροφές στον μάλλινο «τρουβά» που βαστούσαν στον ώμο τους.

Την ημέρα αυτή έφτιαχναν και βασιλόπιττα. Έκαναν ζυμάρι σαν την κουλούρα και μέσα έβαζαν νόμισμα, ένα κομμάτι κλήμα, άχυρο ή χορταράκι, μια πετρούλα κι ένα σπόρο  καλαμποκιού.
Το μεσημέρι στο τραπέζι έκοβε  την βασιλόπιτα  ο νοικοκύρης του σπιτιού. Κατ' αρχήν την έφερνε τρεις φορές γύρω στο ταψί, έπειτα την έκοβε σε κομμάτια και  έκανε το  μοί­ρασμα αυτών κατά σειράν ηλικίας σε όλα τα μέλη της οικογενείας. Έλεγαν και το εξής οι μεγαλύτεροι στους μικρότερους σαν αστείο: «Όποιος πετύχει το κλή­μα, θα έχει πολλά σταφύλια. Όποιος πετύχει την πετρούλα, θα είναι γερός όλον τον χρόνο σαν την πέτρα. Όποιος πετύχει το άχυρο ή το χόρτο θα έχει πολλά ζώα. Όποιος πετύχει το νόμισμα θα γίνει πλούσιος. Κι όποιος πετύχει το καλαμπόκι, αυτός θα πάει να το μαζέψει στο χωράφι.
Αν  στο  τραπέζι που έτρωγε  όλη η οικογένεια ερχόταν ένας ξένος δεν έπρεπε να πετύχει τίποτα από αυτά που είχε μέσα η βασιλόπιτα. Διότι αν πετύχαινε κάτι, όλη η περιουσία του σπιτιού, χάνονταν.
Αν πετύχαινε κάτι ήταν υποχρεωμένος να επιστρέψει το κομμάτι σε άτομο της οικογενείας.
Αυτήν την ημέρα έφτιαχναν και διάφορα  γλυκά για να περάσουν «γλυκά» όλον τον χρόνο. Πίστευαν επίσης  πως αν την ημέρα της Πρωτοχρονιάς  μάλωναν τ' αδέρφια, θα μάλωναν όλον τον χρόνο.
Το  βράδυ αυτό «βασίλευαν και τη φωτιά». Δηλαδή στο τζάκι έριχναν  πολλά ξύλα για  να καίει  η  φωτιά όλο το βράδυ"Έξω πάλι μαζεύονται τα αγόρια  κάθε γειτονίας και άναβαν φωτιές στα βουνά. Έπαιρναν μία εικόνα, την περνούσαν επάνω από την φωτιά και εν συνεχεία πηδούσαν.
Το βράδυ γίνονταν και οι επισκέψεις σε κείνους που είχαν την ονομαστική τους εορτή, Στο  χωριό τις επισκέψεις τις έκαναν μόνον το  βράδυ και για κέρασμα προσφέρονταν λουκούμι, γλυκό καρπούζι, γλυκό κολοκύθι και γλυκό κυδώνι.

Καλή χρονιά σε όλο τον κόσμο με υγεία, ευτυχία χαρά και δημιουργία!!!!!!



Θοδωρής  Λακιάρας.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

 
Design by Free WordPress Themes | Bloggerized by Lasantha - Premium Blogger Themes | Macys Printable Coupons